Trong bối cảnh biến động kinh tế và căng thẳng thương mại tiếp tục tạo áp lực lên chuỗi cung ứng toàn cầu, Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) đã đưa ra những điều chỉnh quan trọng về dự báo tăng trưởng thương mại toàn cầu. Quyết định này không chỉ phản ánh khả năng thích ứng của hệ thống thương mại đa phương mà còn hé lộ những cơ hội lẫn thách thức mà các quốc gia và doanh nghiệp cần đối mặt trong giai đoạn tới.
Theo báo cáo “Triển vọng và Thống kê Thương mại Toàn cầu” mới nhất, WTO đã nâng dự báo tăng trưởng khối lượng thương mại hàng hóa toàn cầu trong năm 2025 từ mức 0,9 % (dự báo hồi tháng 8) lên đến 2,4 %. Trước đó, tổ chức này từng đánh giá thương mại toàn cầu sẽ suy giảm 0,2 % trong năm nay. Sự điều chỉnh mạnh mẽ này cho thấy WTO đã nhận thấy các tín hiệu phục hồi và động lực mới trong thương mại quốc tế.
Một trong những nguyên nhân chủ yếu khiến WTO nâng dự báo là phản ứng có phần chừng mực của các quốc gia trước việc Mỹ thay đổi chính sách thuế quan. Tổng Giám đốc WTO, bà Ngozi Okonjo-Iweala, cho rằng nhiều nước đã không đáp trả thái quá trước các đợt áp thuế mới, giúp giảm thiểu rủi ro leo thang thương mại. Bên cạnh đó, làn sóng đầu tư và nhu cầu mở rộng sản phẩm liên quan đến trí tuệ nhân tạo (AI) cũng được WTO đánh giá là động lực quan trọng cho tăng trưởng thương mại. Thống kê cho thấy đến 42 % mức tăng trưởng thương mại năm nay có nguồn gốc từ hàng hóa liên quan đến AI.
Hơn nữa, trong nửa đầu 2025, thương mại giữa các nền kinh tế đang phát triển ghi nhận mức tăng 8 %, nếu loại trừ Trung Quốc thì mức tăng đạt khoảng 9 %. Xu hướng “front-loading” – nhập khẩu hàng hóa trước khi thuế mới có hiệu lực – đặc biệt nổi bật ở Bắc Mỹ, với mức tăng nhập khẩu trong khu vực đạt 13,2 % so với cùng kỳ năm trước. Các điều kiện kinh tế vĩ mô thuận lợi như giảm lạm phát, chính sách tài khóa hỗ trợ và thu nhập thực tế cải thiện cũng là những yếu tố thúc đẩy nhu cầu nhập khẩu.
Tuy nhiên, mặc dù dự báo cho 2025 được cải thiện, WTO cũng đưa ra cảnh báo khá đáng chú ý cho năm 2026. Theo đó, tổ chức này đã hạ dự báo tăng trưởng thương mại toàn cầu từ mức 1,8 % trước đó xuống còn 0,5 %. Bà Okonjo-Iweala nhấn mạnh rằng tác động tiềm ẩn của thuế quan Mỹ sẽ bắt đầu xuất hiện rõ hơn từ cuối năm nay và lan sang cả năm sau, khiến triển vọng thương mại toàn cầu trở nên ảm đạm.
Xem thêm: Lần đầu tiên trong năm nay: FED cắt giảm lãi suất 0,25%
Xét về khu vực, châu Á và châu Phi được dự báo sẽ là những khu vực mở rộng xuất khẩu nhanh nhất trong năm 2025 trong khi châu Âu chững lại và Bắc Mỹ có thể suy giảm. Xuất khẩu dịch vụ toàn cầu cũng được dự báo sẽ giảm tốc từ mức tăng 6,8 % năm 2024 xuống 4,6 % năm 2025 và tiếp tục 4,4 % vào năm 2026. Mặc dù dịch vụ ít chịu ảnh hưởng trực tiếp từ thuế quan, nhưng chúng vẫn có thể bị ảnh hưởng gián tiếp qua chuỗi liên kết với hàng hóa và sản xuất.
Việc WTO điều chỉnh dự báo đem lại nhiều thông tin đáng chú ý cho các quốc gia cũng như doanh nghiệp. Trước hết, sự nâng dự báo cho năm 2025 cho thấy hệ thống thương mại đa phương vẫn có thể vận hành và thích ứng trong điều kiện căng thẳng địa chính trị. Thứ hai, sự phụ thuộc ngày càng lớn vào sản phẩm công nghệ cao, đặc biệt liên quan đến AI, cho thấy xu hướng chuỗi giá trị công nghệ sẽ đóng vai trò trọng yếu trong cấu trúc thương mại tương lai. Thứ ba, rủi ro từ chính sách thuế quan – vốn được xem là công cụ bảo hộ – vẫn còn rất lớn và có tác động lan tỏa đến cả thương mại và đầu tư quốc tế.
Đối với Việt Nam và các quốc gia đang phát triển, việc nắm bắt xu hướng thương mại AI và định vị trong chuỗi cung ứng toàn cầu là điều quan trọng. Ngoài ra, sức cạnh tranh về chi phí sản xuất, chất lượng sản phẩm và năng lực logistics sẽ trở thành yếu tố quyết định năng lực tham gia sâu hơn vào mạng lưới thương mại thế giới. Trong bối cảnh năm 2026 có thể khó khăn, sự chủ động trong đàm phán thương mại, đa dạng hóa thị trường xuất nhập khẩu và ứng dụng chuyển đổi số là những chiến lược cần được chú trọng.
Tóm lại, WTO nâng mạnh dự báo tăng trưởng thương mại toàn cầu năm 2025 chính là tín hiệu tích cực trong môi trường đầy biến động. Tuy nhiên, dự báo ảm đạm cho năm sau cùng với các yếu tố rủi ro như thuế quan, gián đoạn chuỗi cung ứng và biến động chính sách toàn cầu đòi hỏi các quốc gia và doanh nghiệp phải chủ động ứng phó. Việc thích ứng, đổi mới, hội nhập sâu hơn vào chuỗi giá trị khắp vùng và tận dụng dòng sản phẩm công nghệ sẽ là chìa khóa giúp vượt qua sóng gió thương mại trong giai đoạn tới.
=> https://topi.vn/luong-it-chi-tieu-nhieu.html